Afgelopen maanden ben ik op pad geweest en heb ik nieuwe reisgenoten ontmoet. Onderweg ben ik niet toegekomen aan het schrijven van posts. Iets wat ik graag doe, maar ook aandacht en tijd vraagt. Ik ben weer bij Buro in hout en hoop de komende tijd de verhalen te delen over de verschillende projecten. De reis begon vorig jaar oktober in No Mans Land, waarover ik hieronder meer zal vertellen. De samenwerking daar met Matt Plezier heeft een vervolg heeft gekregen in de onlangs geopende kunstruimte 'De Sportschool' in Rotterdam Charlois met de expositie 'A loud voice never dies' naar het werk van Urok Shirhan. Vanharte welkom om deze unieke ruimte te komen bezoeken (iedere zondag geopend van 14.00 tot 17.00 uur). Dit zijn twee projecten in de stad op zoek naar ruimte en verbinding. Aan verbinding werk ik ook in het project Stadsvuur, maar ga ik uit van de natuur als basis van ruimte en verbinding. Vanuit het Stadsvuur is een samenwerking ontstaan met Bruno Elshout en onlangs ook met Esther Kokmeijer. Op zaterdag 22juni hebben Esther en ik in het centrum van Groningen voor de deur van Art = Book een ritueel vormgegeven met ijs en vuur om de zomerzonnewende te vieren. Dit was een eerste verkenning in het samenbrengen van 'ijs' wat een belangrijke plek inneemt in Esthers werk en 'vuur' wat een veel voorkomend element is in mijn werk. Aan het begin van dit jaar heb ik bij Stencilwerck met Bertus Gerssen gewerkt aan mijn boek 'Patroon, fragmenten'. En het is af! Ik ga dit op een passende manier presenteren, maar daarover later meer. Hieronder eerst het verhaal over No Mans Land of Nimmens Lân zoals ze het in Leeuwarden zeggen.
Nimmens Lân
Met de sloop voor de deur ontstaan er mogelijkheden om bestaande structuren open te breken en ruimte te creëren. Kunstenaarsduo SMET onderzocht de geschiedenis van plek maken in Friesland en kreeg een afgekeurde woonruimte toegewezen in de wijk Heechterp. Een Vogelaarwijk die zich bevindt in een transitieperiode, omdat deze binnenkort zal worden gesloopt. Een tussenruimte, een No Mans Land, een Nimmens Lân aan de Beukenlaan 36 te Leeuwarden. Een open plek in de stad waar SMET in oktober en november 2023 een expositie had ingericht om hun onderzoek voort te zetten*. Kunstenaarsduo SMET, Matt Plezier en Setareh Noorani werken graag in een collectief en nodigden kunstenaars uit bij hun projecten. Zo werd ik ook uitgenodigd om in Nimmens Lân aan de slag te gaan, interventies in de ruimte en workshops met jongeren**. Met een bus vol materialen, gereedschap en een kopieermachine zijn we naar Heechterp gereden en hebben Nimmens Lân ingenomen en omgebouwd tot en creatie- en onderzoeksruimte waar de deur openstond en iedereen welkom was.
In het appartement hebben we ruimtes opengebroken, deuren verhangen en muren verplaatst. Vrij werk als timmerman. De kelderbox omgebouwd tot expositieruimte voor het werk van de jongeren, welke als kijkdoos door een ventilatierooster was te bezichtigen. In twee dagen hebben we 24 jongeren gewerkt aan de maquette van de utopische nieuwe wijk. Hun kijk daarop gevormd door gesprekken in de wijk met de bewoners, materialen die ze vonden op straat en geïnspireerd door Constants New Babylon***. De jongeren ontdekten dat als ze de gevonden materialen uit elkaar haalden en onderdelen gingen combineren er vanzelf nieuwe associaties en ideeën ontstonden. Twee werken van de jongeren worden vanaf aanstaande vrijdag 28 juni geëxposeerd bij de tentoonstelling Gemeentegoed in Podium Explore, Leeuwarden.
***
*SMET, Matt Plezier @r.ndomzine en Setareh Noorani @unfolding_something nam deel aan een residentie van VHDG in Leeuwarden. Andere betrokken kunstenaars waren Flip Driest @kioskrotterdam en Jelmer Teunissen.
**Bij Buro in hout heb ik een methodiek ontwikkeld om met een collectief jongeren werk te creëren rond een thema. Op straat wordt het materiaal verzameld: (grof)vuil, foto's en verhalen van mensen. Al het materiaal wordt uitgestald en gedeeld en dan direct aan de slag. Geleid door het materiaal komen de jongeren in tweede instantie op een idee en kunnen dit binnen de mogelijkheden van het materiaal uitwerken. Zo ontstaat er uniek werk en kun je nadenken met je handen en zit het hoofd niet in de weg.
Begin dit jaar heb ik samen met drie anderen stichting MAAK opgericht om dit werk met jongeren structureel vorm te geven en te realiseren binnen Buro in hout.
** Constant Nieuwenhuijs werkte ruim 10 jaar aan New Babylon, zijn verbeelding van de toekomstige samenleving. Door het bouwen van maquettes dacht hij na, verbeelde hij ideeën en zocht hij feedback over een nieuwe samenleving waar ruimte is voor de homo ludens, de spelende mens (Johan Huizinga, 1935). Constant ontmoette in Alba (Italië) rondreizende roma's. Hun leefstijl en energie trof hem. Onderweg, elkaar ontmoeten, samen creëren en improviseren en weer verder trekken. Hij bouwde ruimtes waarin deze ontmoetingen, dit reizen kon plaatsvinden. Constant bouwde aan een 'idee'. Binnen dit concept zijn de jongeren in Nimmens Lân aan de slag gegaan. Meerdere maquettes van Constant zijn te bekijken in het Kunstmuseum Den Haag.
Foto's: de eerste foto is gemaakt door Koen Bartens en de tweede foto door David Vroom. Dank! Onderstaand beeld is van Matt Plezier, Nimmens Lân in Heechterp.
Naast het werk met de jongeren en de interventies in het appartement heb ik tent gebouwd van bouwzeil en een binnendeur uit het appartement. Een verbeelding van de tijdelijkheid van de baksteen; de gentrificatie die gaande is in de steden; de homo ludens; onze behoefte als mens aan een dichtgetimmerd idee van de buren, van de wijk, van de wereld.
Terugkijkend op Constants kijk op de toekomst rond 1960, blijkt de technologische ontwikkeling geen ruimte en vrijheid te brengen. Mensen trekken zich meer en meer terug in hun eigen woning, in hun eigen overtuiging en de deur gaat op slot. De ruimte in onze samenleving wordt steeds enger. In de (tussen)ruimte van Nimmens Lân probeerden we deze open te breken.
Laten we openstaan, op reis gaan in onze overtuigingen, elkaar ontmoeten in nieuwe ruimtes, een samenleving creëren die in beweging durft te komen.
De wijk
bevroor
in baksteen,
nummers, in blokken
Ons dak
beschut
Atlantis
in kelderboxen
De tijd
bewoond
tussen muren
van glas, staat op
Zet op
een tent
jouw verhaal
op-weg-gecijferd
Johan in hout november 2023
Comments